Redaktör en yalın ifadeyle redaksiyon yani metin düzeltme işlemini yapan kimseye verilen addır. TDK, redaktörü, “Yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getiren kimse” olarak tanımlar.[1] Günümüzde kitap okumaktan hoşlanan pek çok kişi, bu yalın tanımlamaya bakarak redaktör olmak istemektedir. Kurum olarak bizler, redaktörün belirli yeterliliklere sahip olması gerektiği bilinciyle sadece yetkin kişileri görevlendirmekteyiz. Çünkü sunulan hizmetin niceliğinden çok, niteliğini önemsemekte ve çalışmanın layıkıyla yapmasını birinci öncelik olarak görmekteyiz.
Redaktörün taşıması gereken özellikler nelerdir?
Öncelikle bir redaktörün sözlüklerle arasının çok iyi olması gerekir. Redaktör, doğru yazımından emin olmadığı sözcükler kadar doğru yazımını bildiği sözcükler için de sözlüğe tekrar tekrar bakmaktan usanmaz. Bu sayede ne kadar yaygın olursa olsun, “doğru bilinen yanlışlar”a düşmez. İkinci olarak redaktör, Türkçenin yazım kurallarına vâkıftır. Ayrıca TDK’nin güncel Yazım Kılavuzu’nun sıkı bir takipçisidir. Üçüncü olarak redaktör, iyi bir okur ve yazardır. Cümlenin yapısını iyi bilir. Önüne gelen herhangi bir metnin anlatım bozukluklarını görür ve cümle düşüklüklerinin farkına vararak soruna anında müdahale eder. Dördüncü olarak redaktör, metindeki anlamsal tutarlılığı kontrol edecek sistematik zihin yapısına sahiptir. Bu bağlamda hem metnin akışını bozan kısımların rötuşlanmasına hem de metindeki lafız bütünlüğünün sağlanmasına büyük önem verir.
Redaksiyon çalışmalarının kendi içinde alt uzmanlık alanları vardır ki bu çalışmaları yapan kişilere de yaptığı çalışmanın niteliğine göre çeviri redaktörü, akademik redaktör gibi adlar verilir. Örneğin bir çeviri redaktörü, redaktörlerin sahip olduğu özelliklerin yanı sıra bir çevirmen kadar ilgili dillere hâkimdir. Yani hem kaynak dili hem de hedef dili kendi dinamikleri içerisinde çok iyi bilir ve tespit ettiği yanlışlıkları ya da uygun olmayan çeviri tercihlerini düzeltir. Aynı şekilde akademik redaktör de akademik eser ortaya koymanın inceliklerini bilir ve akademik metni anlayıp yorumlayabilecek donanıma sahiptir.
Kaliteli bir eserin ortaya çıkabilmesi için redaktörün metin üzerinde yaptığı hayati dokunuşlar vardır. Ancak bunu yaparken metnin yazarı olmadığının bilincindedir ve mümkün mertebe yazarın üslubunu koruma ve tercihlerini muhafaza etmeye özen gösterir. Gerekmediği sürece metne müdahale etmez. Bazı durumlarda yazarla irtibata geçerek kaliteli bir redaksiyon için üst düzeyde çaba sarf eder.
Bütün bu bilgiler ışığında şunu belirmek gerekir ki kurumumuzda çalışan editör/redaktörlerin belirli bir akademik formasyona sahip olmasına, yetkinliği sağlamak adına özel bir önem vermekteyiz. Editörlerimiz çoğunlukla doktorasını yapmış; alanında belli seviyelere gelmiş akademik kariyeri olan uzman kişilerdir. Akademisyenlere hizmet veren bir kurum olmamız nedeniyle bu hususa özellikle dikkat etmekteyiz. Çünkü akademik kültüre sahip olmayan editör ya da redaktörlerin eserlerde kalıcı hasar bırakması işten bile değildir. Tüm bu hizmetleri sunarken özel bir yazılım kullanmakta, sunduğumuz hizmetleri editör/redaktör ile yazar arasında doğrudan irtibatın sağlanabileceği bir platform üzerinden yürütmekteyiz. En üst seviyede, kaliteli ancak kolay erişilebilir bir hizmet vermek birincil amacımızdır. Hizmetlerimiz hakkında detaylı bilgi almak için buraya tıklayınız.
[1] Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük, “Redaktör”. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2022. https://sozluk.gov.tr
